Okres karmienia piersią to wyjątkowy, ale jednocześnie wymagający czas dla każdej kobiety. Wbrew pozorom, laktacja jest ogromnym wysiłkiem dla organizmu młodej mamy, dlatego tak ważne jest właściwe odżywianie, które zapewni jej energię i zdrowie. Niestety, wśród przyszłych i obecnych mam krąży wiele mitów dotyczących wielu zakazów i ograniczeń diety matki karmiącej, które rzadko znajdują odzwierciedlenie w najnowszych badaniach naukowych. Zamiast poddawać się restrykcyjnym schematom, warto skupić się na jakości spożywanych produktów, które dostarczają niezbędnych witamin, minerałów, białka, tłuszczów oraz węglowodanów.
W artykule przybliżamy najpopularniejsze mity, a także przedstawiamy faktyczne zalecenia oparte na wiarygodnych źródłach.
Mit 1: „Karmiąca mama musi eliminować wszystkie potencjalnie alergenne produkty”
Wiele osób uważa, że aby zapobiec wystąpieniu alergii u dziecka, należy całkowicie wyeliminować z diety produkty potencjalnie uczulające, takie jak nabiał, orzechy, jaja czy owoce morza. Jednakże aktualne badania absolutnie nie potwierdzają konieczności tak rygorystycznych ograniczeń u kobiet karmiących piersią. Unikanie alergenów przez matkę nie spowoduje, że alergia nie wystąpi u dziecka na wczesnym czy późniejszym etapie jego rozwoju. Eliminacja potencjalnie alergennych produktów jest wskazana jedynie w przypadku, gdy u niemowlęcia zaobserwuje się i potwierdzi objawy alergii. W przeciwnym razie nadmierne ograniczenia mogą prowadzić do niedoborów, które negatywnie wpłyną na jakość mleka matki oraz ogólny stan zdrowia.
Mit 2: „Ostre przyprawy i intensywne smaki szkodzą dziecku”
Powszechnie krąży przekonanie, że spożywanie ostrych przypraw lub potraw o intensywnym smaku przez matkę może wpłynąć na jakość mleka, a co za tym idzie – na trawienie i komfort niemowlęcia, powodując np. kolki. Badania wskazują jednak jednoznacznie, że niewielkie ilości ostrych przypraw nie mają znaczącego wpływu na smak mleka ani nie wywołują problemów trawiennych u dziecka. Co więcej, umiarkowane wprowadzenie różnorodnych smaków do diety może stymulować rozwój zmysłu smaku u niemowlęcia, co w przyszłości ułatwi wprowadzanie nowych pokarmów i rozszerzanie diety. Oczywiście, możliwe jest, że niemowlęciu nie będzie odpowiadała nawet tak subtelna zmiana smaku mleka, więc jeśli zauważysz u dziecka niechęć do ssania, wtedy (dopiero wtedy!) warto rozważyć rezygnację z danej przyprawy.
Mit 3: „Karmienie piersią to idealny moment na restrykcyjną dietę odchudzającą”
Często słyszy się, że kobiety karmiące piersią powinny stosować restrykcyjne diety, aby szybko wrócić do poprzedniej sylwetki. Ten mit może jednak prowadzić do niebezpiecznych konsekwencji zdrowotnych.
Warto pamiętać, że produkcja mleka przez mamę wymaga od niej dodatkowego zaplecza kalorycznego – średnio o około 300-500 kcal dziennie. Drastyczne ograniczenie kalorii w tym czasie może skutkować niedoborami żywieniowymi, zmniejszeniem produkcji mleka oraz osłabieniem organizmu matki. Zgodnie z najnowszymi zaleceniami, dobowa podaż kalorii nie powinna być niższa niż 1800 kcal. Stosowanie diety poniżej 1500 kcal może skutkować zwolnioną produkcją mleka, utrudniać dalsze karmienie, i oczywiście wpływać na osłabienie mamy.
Specjaliści zalecają, aby proces odchudzania był stopniowy, oparty na zdrowych, zbilansowanych posiłkach oraz regularnej, dostosowanej do indywidualnych możliwości aktywności fizycznej. Każda mama powinna przede wszystkim skupić się na regeneracji organizmu i zapewnieniu dziecku pełnowartościowego mleka.
Mit 4: „Spożycie kofeiny jest absolutnie niebezpieczne”
Karmiące piersią mamy często spotykają się z ostrzeżeniami przed spożywaniem kawy. Panuje przekonanie, że nawet niewielkie ilości tej substancji mogą negatywnie wpłynąć na zdrowie niemowlęcia. Tymczasem, badania wykazują, że umiarkowane spożycie kofeiny, czyli do około 200–300 mg dziennie, jest bezpieczne dla niemowląt. Oczywiście, nadmierna konsumpcja kofeiny może prowadzić do nadmiernego pobudzenia u dziecka, a u matki skutkować problemami ze snem czy nerwowością. Dlatego kluczowy jest umiar – warto kontrolować ilość wypijanej kawy, herbaty czy innych napojów zawierających kofeinę oraz obserwować reakcje malucha.
Faktyczne zakazy – Co należy wyeliminować?
Większość mitów dotyczących zakazów i ograniczeń w diecie w trakcie laktacji można jednoznacznie obalić i podsumować stwierdzeniem – dieta matki karmiącej piersią powinna wyglądać dokładnie tak samo jak dieta każdego człowieka, który chce się zdrowo odżywać.
Należy jednak zauważyć, że w okresie karmienia piersią istnieją pewne substancje, których spożycie powinno być ściśle ograniczone lub całkowicie wyeliminowane, aby nie zagrażały zdrowiu niemowlęcia – należą do nich używki oraz niektóre leki.
Alkohol
Alkohol przenika do mleka matki i może mieć negatywny wpływ na rozwój neurologiczny dziecka. Sporadyczne, niewielkie ilości alkoholu mogą być tolerowane w okresie karmienia (w przeciwieństwie do ciąży!), bezpieczniejszym dla dziecka rozwiązaniem jest jednak całkowita rezygnacja z jego spożycia lub stosowanie bardzo restrykcyjnych zasad, takich jak dokładne wyliczenie czasu między spożyciem wysokoprocentowego napoju a kolejną sesją karmienia. Warto również pamiętać, że teorie o stymulowaniu laktacji piwem, bawarką, czy winem są wyłącznie ludowymi przesądami i nie mają potwierdzenia w badaniach.
Leki
Nie wszystkie leki są bezpieczne podczas karmienia piersią. Choć wiele preparatów jest dopuszczonych jako bezpieczne w tym okresie, niektóre substancje farmaceutyczne mogą przenikać do mleka i wpływać na rozwój niemowlęcia. Istnieje oficjalna klasyfikacja leków, zgodnie z którą każdy lek ma przypisaną kategorię od L1 do L5, gdzie L1 to lek całkowicie bezpieczny, a L5 to taki, który jest niebezpieczny w trakcie karmienia piersią. Dlatego też rekomendujemy, by zawsze przed zastosowaniem jakiegokolwiek nowego leku skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, aby dokładnie ocenić potencjalne ryzyko oraz korzyści płynące z terapii.
Podsumowanie
W okresie karmienia piersią najważniejsze jest zapewnienie sobie i dziecku odpowiedniej dawki składników odżywczych poprzez stosowanie zróżnicowanej i zbilansowanej diety. Mity dotyczące drastycznych ograniczeń czy eliminacji licznych produktów często prowadzą do niepotrzebnego stresu i mogą wpływać negatywnie na zdrowie i samopoczucie matki, a tym samym pośrednio na jakość mleka. Warto pamiętać, że każda kobieta jest inna, a zalecenia dietetyczne powinny być dostosowane do indywidualnych potrzeb oraz konsultowane z lekarzem lub dietetykiem.
Prawidłowej diety matki karmiącej piersią nie buduje się więc w oparciu o restrykcje, lecz o świadome wybory produktów bogatych w witaminy, minerały oraz inne niezbędne składniki odżywcze.
